၀့မဲညိၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအမၤလီၤဖး ကညီဖိ

၂၀၀၂ နံၣ် ထဲဒၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တခါတလါအတီၢ်ပူၤလဲၤ၀ဲလၢ ၀့ၢ်တကူၣ်အကတီၢ် မ့ၢ်၀ဲ ကညီကီၢ် စဲၣ်ပူၤ လဲၤဒိ၀ဲတၢ်ဂီၤမူဘၣ်ဃးဒီးကညီဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. စံး၀ဲလၢ ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိ တၢ်ဂီၤမူ ဖးဒိၣ်လၢ​ ကဒုးနဲၣ်ပၠး၀ဲ၀ံၤ  သမူသကိးလၢ အသ့ၣ်ညါတဖၣ် ဟဲတဲ၀ဲအဃိ လၢကလဲၤကွၢ်ဒီး တၢ်ဂီၤမူအဂီၢ်ပလဲၤ၀ဲလီၤ. ဒွဲလာ်တၢ်ဂီၤမူအမံၤမ့ၢ်၀ဲ သူမွဲထၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤ ဒီး ကလဲၤဒုးနဲၣ် ၀ဲလၢ ကီၢ်ခိၣ်တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်ဂီၤမူအလီၢ်အဆိကတၢၢ်အဃိ ပလဲၤဒီးကၠိၤတိ သမူသကိးလၢ ပသ့ၣ်ညါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ယပာ်သူၣ်ပာ်ဂ့ၤဂ့ၤဒီး တၢ်တနံၤန့ၣ် လၢ တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်ဂီၤမူအပူၤန့ၣ် ကညီဖိတဖၣ် ဟဲ၀ဲအါ အါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်သနာ်က့ မ့ၢ်ပှၤဂဲၤဒိလၢအမံၤဒိၣ်တဖၣ်လၢ အလဲၤဒိ၀ဲလၢ ကညီကီၢ်စဲၣ်ပူၤ အဂ့ၢ်အကျိၤ မ့တမ့ၢ် ဘၣ်ထွဲဒီးကညီအဃိ ဒ်လုၢ်လၢ်ထူသနူအသိး ဟဲပၣ် ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်ဒီး ဟဲဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ၀ဲန့ၣ် ယဆိကမိၣ်လီၤ.

၀့မဲညိၣ် မ့တမ့ၢ် ဖိကၣ်ကီ မ့တမ့ၢ် သုးခိၣ် လၣ်ထ့

ဒ်န့ၣ်အသိး လဲၤဒိ၀ဲလၢ ကညီကီၢ်စဲၣ်အပူၤသနာ်က့ လၢယတၢ်ဆိကမိၣ်အသိးတမ့ၢ်၀ဲဘၣ် န့ၣ်ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိ တၢ်ဂီၤမူဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ခ့ၣ်အဲၣ်ယူ အကရၢတခီ လၢ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီအမူးပူၤ တၢ်ဂဲၤကလံၣ် “ဒိ” ကညီကမျၢၢ်ဖိတဖၣ် အဆၢကတီၢ် တၢ်ခးလီၤ၀ဲ ကျိဖးဒိၣ်ဒီး မၤတၢထီၣ်တၢလီၤတၢ်ဒီး ခး၀ဲတၢ်အဆၢကတီၢ် ဖဲန့ၣ်မးဒီး သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ​ ကီၢ်ပယီၤပဒိၣ်တဖၣ် အဖီလ်စံၣ် တၢ်ဂီၤမူန့ၣ်လီၤ.

ကညီကမျၢၢ်တဖၣ် ကညီအကရၢတဖု မၤသံ၀ဲတၢ်အၢအၢသီဆှုၣ်မဲာ်ကဲၤမဲာ်ဒီး ကူၣ်အၢထီၣ် မၤဟးဂီၤတၢ် ၀ါဒြဖန့် ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိ တၢ်ဂီၤမူလၢ ယကွၢ်ဘၣ်အီၤအံၤ ကညီကီၢ်စဲၣ်ဖိတဂၤ အသိး ယသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ဖးဒိၣ်ညါလီၤ. ကညီဖိတဖၣ် မ့ၢ်မတၤမၤသံအီၤ ရၢၢ်ရၢၢ်စၢၢ်စၢၢ် အၢအၢသီသီလဲၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါအီၤအဂ့ၤကတၢၢ်အသိး တၢ်ဟုၣ်တၢ်ဘျၣ်တဖၣ် ကူၣ်အၢကူၣ် သီတၢ်ဒီး ပၠး၀ဲတၢ်ဂီၤမူဒ်အံၤ ယသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ် အနီၢ်ကီၢ်လီၤ.

၀ံၤဒီး ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိတၢ်ဂီၤမူအံၤ​ ပကွၢ်အီၤတုၤလၢ အကတၢၢ်တဘျီ ပှၤကွဲးတၢ်, ဒုးနဲၣ်တၢ်, ဒးရဲးထၢၣ် အမံၤ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ပှၤကွဲးတၢ် ၀ိၣ်ထူၣ် , တၢ်ဂီၤဒုးနဲၣ်, မ့ၢ်၀ဲ ဖိကၣ်ကီ ကွဲး၀ံၤ ဒါရဲၣ်ထၢၣ်တခီ မ့ၢ်၀ဲ ၀့မဲညိၣ် အံၤ​ ယသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ကညီတၢ် ပၢၢ်ဆၢအပူၤ တၢ်တထဲသိးတတုၤသိးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်ထဲသိးတုၤသိးတအိၣ်ဘၣ်ဒီး လၢကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤ မ့ၢ်၀ဲ ပှၤမၤတၢထီၣ်တၢလီၤတၢ်တဖု ဒ် ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိ တၢ်ဂီၤတဘ့ၣ် အံၤ ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤဒီး ဒိဃာ်၀ဲလီၤ.

ဖဲလၢဟဲက့ၤတုၤလၢ ကညီကီၢ်စဲၣ်ပူၤတဘျီ ဘၣ်ဃး ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိတၢ်ဂီၤမူ တဘ့ၣ်အံၤ တၢ်ဟဲဒိ အီၤန့ၣ် ပနၢ်ဟူဘၣ်အီၤတနီၤလီၤ. တၢ်ဂီၤမူတဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိအီၤဖဲ ကွဲၢ်ကဘီ ကစၢၢ်ခီၣ်ထံးဒီး နီၣ်လိၣ် ကစၢၢ်အဘၢၣ်စၢၤ ခီတီၢ်ဒီး သူမွဲထၣ် ထံကျိလီၤဆဲးဒီး တၢ်လဲၤဒိတၢ် ဂီၤမူအံၤ သီခါခီတီၢ် အူသူးစနၣ် အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်လဲာ် လဲၤမၤစၢၤဘၣ်ဒံး၀ဲလီၤ. မ့ၢ်၀ံၤဒီး ဘၣ်ထွဲတၢ်ဂီၤမူတဘ့ၣ်အံၤ အပှၤနဲၣ်တၢ် ဒးရဲးထၢၣ် တခီမ့ၢ်၀ဲ ပယီၤပှၤဟးဃုသ့ၣ်ညါတၢ် ြမန်မာ ေထာက်လှမ်းေရး န့ၣ်ပသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤလီၤ.

သုးခိၣ်ကျၢၢ် ထ့မီၢ်အမာ် သုးခိၣ်လၢၢ်မူ တၢ်ခၢၣ်သးဒီး ၀့မဲညိၣ် စုထွဲ ဖဲလၢ အလဲၤလီလံာ်န့ၢ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်ထ့မီၣ် ၀ံၤအကတီၢ်

တၢ်လၢအလီၢ်တိၢ်လီၤဆီတခါတခီမ့ၢ်၀ဲ ပှၤကွဲးပူးတၢ်ဂီၤမူ မ့ၢ်၀ဲ ဖိကၣ်ကီဒီး ပှၤနဲၣ်တၢ် ဒးရဲးထၢၣ် မ့ၢ်၀ဲ ၀့မဲညိၣ် အံၤ မ့ၢ်၀ဲတဂၤဃီအဂ့ၢ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤလီၤ. အ၀ဲ ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိ တၢ်ဂီၤမူတဘ့ၣ်အံၤ အတၢ်ပညိၣ်တခီ မ့ၢ်ဒ်သိး ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤ မ့ၢ်၀ဲ ပှၤမၤတၢထီၣ် တၢလီၤတၢ် ဒီး ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤဒီး ဒိ၀ဲ၀ံၤ ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢအံၤ ကညီကမျၢၢ်တဖၣ် ဒ်သိးသု တနာ်၀ဲတဂ့ၤအဂီၢ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်ကူၣ်အၢဖးဒိၣ်တခါန့ၣ်လီၤ. ၀့မဲညိၣ်အံၤ တမ့ၢ်ထဲ ကညီတၢ်ပၢ ဆၢတခါဧိၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲ ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိတၢ်ဂီၤမူတခါဧိၤဘၣ်. လၢအနီၢ်နီၢ်တခီ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ် လဲာ်မၤ၀ဲအိၣ်၀ဲဒၣ်လီၤ.

ဖဲလၢ သုးခိၣ်ကျၢၢ် ခ့ၣ်ညိၣ် ဘၣ်တၢ်ထုးကွံာ်အီၤအလီၢ်ခံ သုခိၣ်ကျၢၢ် စီၤဘိၣ်မၠးဒီး သုးခိၣ်ကျၢၢ် ခ့ၣ်ညိၣ် တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အတၢ်တိာ်ကျဲၤဟးဂီၤကွံာ်၀ဲလီၤ. သုးခိၣ်ကျၢၢ် ခ့ၣ်ညိၣ် ပှၤဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်အကရၢဖိ ေထာက်လှမ်းေရးအဖွဲ့ဝင် အါတက့ၢ် တၢ်ထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤသနာ်က့ ၀့ညိၣ်မဲ တခီ အိၣ်ဒံးထီဘိ , ဘီသိၣ် ထီဘိ၀ံၤ ကူၣ်လီၤဖး၀ဲ ကညီထီဘိန့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ထံးကတၢၢ် ပှၤလၢအသုးဘူးအသးဒီး သုးခိၣ်ကျၢၢ်ထ့မီၣ် မ့ၢ်၀ဲ ဘၣ်ဃးသုးဂ့ၢ်၀ီ ဘံၣ်ဘၢကရၢ (စရဖ) မၠးထိအူ အါတက့ၢ် ပှၤသ့ၣ်ညါအီၤသနာ်က့ လၢအနီၢ်နီၢ်တခီ ပှၤဖီၣ်ပျံၤလၢ တၢ်လီၢ်ခံ ၀့မဲညိၣ် ဟူးဂဲၤ၀ဲအံၤ မတၤမးတသ့ၣ်ညါဘၣ်.

ဖဲန့ၣ်အကတီၢ် အ၀ဲအိၣ်၀ဲဖဲ ကီၢ်ဆၢ၀ံၤ ရ့လိာ်အသးဒီ သုးခိၣ်ကျၢၢ် ခၠံးသူၣ် ဘူးဘူး တံၢ်တံၢ် န့ၣ်ပသ့ၣ်ညါဘၣ်အီၤလီၤ. ၀့မဲညိၣ် အံၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပၢၢ်ဆၢ အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အသ့ၣ်ညါတ့ၢ်တၢ် ဖးအါညါတဂၤလီၤ. အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ​ ၈၈ ကၠိဖိလဲၤအိၣ်ကဒုလၢ ကစၢၢ်ခိၣ် ဒ်သိး ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ကန့ၢ်အဂီၢ် အိၣ်ဘၣ်၀ဲ ပှၢ်ပူၤ၀ံၤ ဒညတ အစိၤအခါ ဟူးဂဲၤဘၣ်၀ဲဖးယံာ် ၀ံၤ​ ဟဲက့ၤအိၣ်၀ဲဒၣ်လၢ ၀့ၢ်ပူလီၤ.  

ဟဲက့ၤတုၤလၢ ၀့ၢ်ပူၤတဘျီ တၢ်ပၢ်ဆၢအကရူၢ်ဒီး ပှၤလၢအထီဒါတၢ်ကရူၢ်တဖၣ် ဘၣ်ထွဲမံၣ် ဒံၣ်ယၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ​ ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤဒီး တဲအၢ၀ဲတၢ်အိၣ်အသိး တကပၤန့ၣ် ဟးကရၢကရိ ထီၣ်၀ဲ တၢ်အိၣ်၀ဲလီၤ. ၀ံၤအလီၢ်ခံ ဒိ၀ဲ တၢ်ဂီၤမူဘၣ်ဃးဒီး သူမှဲထီၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤ ဒွဲလာ်ဂဲၤဒိ တၢ်ဂီၤမူဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်အံၤ မ့ၢ်၀ဲ တၢ်တဲအၢ၀ဲ​ ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢ ဒီး ကူၣ်လီၤဖး၀ဲ ကညီအဒိၣ်က တၢၢ်ယိာ်ကတၢၢ်န့ၣ် အစံးသ့လီၤ. မ့ၢ်၀ံၤဒီး ဘၣ်ဃးသုးခိၣ်ကျၢၢ်ထ့မီၣ်ဒီး အကရူၢ်ကရၢတဖၣ် လီၤကရၢကရိဒီး ထုးဖး၀ဲ န့ၢ်လၢကျဲဒ်အံၤန့ၣ် လၢ ၀့မဲညိၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်ကူၣ်လီၤဖးကညီ လၢအမၤနၢၤတၢ်တခါလီၤ.

သုးခိၣ်ကျၢၢ်ထ့မီၣ် လၢ တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤဖဲ ထိၣ်ကီးကိ သ၀ီအမူးအံၤ​ ၀့မဲညိၣ် န့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ် အီၤလၢ အ၀ဲကူသိးဃာ်ဒီး ခ့ၣ်အဲၣ်အဲလ်အ့ၣ် အသုးကူသိးဒီး ဟဲဒိ၀ဲ တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါ မှတ်တမ်း န့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်အီၤလီၤ. ဖဲလၢ မူးတစးထီၣ်ဒံးဘၣ်အကတီၢ် သုးခိၣ်ကျၢၢ်ထ့မီၣ် အံၤ​ ဒ်သိး တၢ်ကမၤလၤကပီၤအီၤအဂီၢ် ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ် ခိၣ်နၢ်တၢ်ဖီခိၣ် ဒုးယာ်ခိၣ်ခံ သုးခိၣ်ကျၢၢ် ထိလဲၣ် ဆၢထၢၣ်၀ဲလၢ​ သုးခိၣ်ကျၢၢ်ထ့မီၣ်အလီၢ်ခံ ၀ံၤ ကူသိးဃာ်၀ဲ​ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် သုးကူသိးဒီး မူဒါဒီး ၀့မဲညိၣ်တခီ သုးခိၣ်တဂၤန့ၣ် ယတထံၣ်ဘၣ်နီတဘျီဘၣ်တဘျီ သုးခိၣ် ကျၢၢ်ထ့မီၣ်ဒီး ၀့မဲညိၣ် အပှၤတဖၣ် အမဲာ်သၣ်ဟးဂီၤတဘျီဃီ လၢတၢ်ဂီၤမူအပူၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်အီၤလီၤ.

သုးခိၣ်ကျၢၢ်ထ့မီၣ် တၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်အီၤ စုထွဲ ပှၤလၢအကူသိးဃာ်ဒီး သုးကူသိး တခီ ၀့မဲညိၣ်

လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ၀့မဲညိၣ်အံၤ တသးမံ၀ဲအဃိ ကညီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ​ မၤလီၤဖးဒံး၀ဲအဖၢမုၢ် လီၤ. ခီဖျိအ၀ဲ အတၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤအဃိ ပဒိၣ်မါရှးဒီး ကညီသုးအါအါ ဂီၢ်ဂီၢ် ဘၣ်တၢ်ကူၣ် မၤသံတ့ၢ်အီၤလီၤ. ပဒိၣ်မါရှးတၢ်ကူၣ်မၤသံအီၤ ပှၤလၢအကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတၢ် အနီၢ်နီၢ်တခီ မ့၀ဲအီၤန့ၣ် တၢ်ကစီၣ်ဟူထီၣ်သါလီၤ၀ဲလီၤ. ကဒဲကဒဲကခးသံလိာ်သးဒီး ကဒဲကဒဲ သုတနာ် န့ၢ်လိာ်သးတဂ့ၤန့ၣ် ပှၤဟူးဂဲၤတၢ်မ့ၢ်၀ဲ ၀့မဲညိၣ် လီၤ.

အ၀ဲ အတၢ်ကူၣ်လီၤဖးတၢ်အဃိ ကဒဲကဒဲ ဒ်အမ့ၢ် ဆိကမိၣ်လၢ ပဒဲ ဆိကမိၣ်လၢ သၣ်မံညီၤ ကဲထီၣ်အသးဒီး စုမ့ၣ်တဖျါဘၣ်ဒီး ကညီခိၣ်နၢ်လၢ အဘၣ်သံဒီး သုးခိၣ်သုးနၢ်လၢ​ အဘၣ်သံ ဖဲန့ၣ်အကတီၢ်မ့ၢ်၀ဲ ပဒိၣ်မါရှး, သုးခိၣ်လၢၢ်မူး သုးခိၣ်ကျၢၢ်ထ့မီၣ် အမာ်, သုးခိၣ် စးပၠိး ဒံၣ်ခ့ၣ်ဘံၣ်အ့ၣ်, KNLA ၁၀၁ လၢအကဲထီၣ်က့ၤ DKBA သုးခိၣ်တၢ်မွ့ ဖဲလၢ အကူသိး၀ဲ တၢ်ဘီဒီး သုးခိၣ် ကၠံၣ်လ့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအလီၢ်ခံ ၀့မဲညိၣ် ဒီး အသကိးတဖၣ် အၢသံလိၢ်သံ ဒ်သိးအအံၤအိၣ်ဒံး၀ဲ အါမးန့ၣ် ပှၤကိးဂၤဒဲးသ့ၣ်ညါညါ၀ဲဒၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ဘၣ်သးဆိကမိၣ်န့ၣ်ကလီၤဆိကမိၣ်၀ဲလီၤ. ပမ့ၢ်ဘၣ်သးဃုသ့ၣ်ညါဒီး ပကဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လီၤ. ကဒဲကဒဲ တၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤမ့ၢ် ဂ့ၤ, အ၀ဲသ့ၣ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ ကူၣ်ထီၣ်၀ဲမ့ၢ်ဂ့ၤ လၢခံကတၢၢ် ကအိၣ်လၢ​ ပတၤအလီၢ်ခံလဲၣ်. မ့ၢ်မတၤဒါလီၤန့ၢ်ပှၤဒီး ကဒဲကဒဲ တၢ်ထံၣ်တဒ်သိးဒ်အံၤတဖၣ်အံၤန့ၣ် ဒ်သိးပထံၣ်ဘၣ်အီၤ ဖျါဖျါရှဲရှဲအဂီၢ်လိၣ်၀ဲဒၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလၢ ပဒုၣ်ပဒါမ့ၢ်မတၤလၢအမ့ၢ်အ တီတဘျီ ကဒဲကဒဲ တၢ်သူၣ်က့ၣ်သးကါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကလီၤစှၤကွံာ်၀ဲအဂီၢ်ဒီး လၢကညီဒီက လုာ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိး တၢ်သူၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤကန့ၢ်အဆၢကတီၢ် ဒ်ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အသိး ကညီတၢ်ကစီၣ်သဘျ့ ကျိာ်ထံက့ၤ၀ဲလၢ ကညီကျိာ်ဒီး ကွဲးဖျါထီၣ်က့ၤအီၤလီၤ.